Bilim insanları uyardı: İnterneti haftalarca kesintiye uğratabilecek Güneş fırtınaları yolda

Güneş, yaklaşık her 11 yılda bir solar maksimum adı verilen bir dönemden geçiyor. Bu dönemde ortaya çıkan Güneş lekeleri, Güneş’in manyetik alanındaki büyük değişikliklerin sonucunda takımadaları andıran yapılar oluşturabilir.

Bu lekeler, aynı zamanda güçlü enerji patlamalarına yol açarak Güneş fırtınalarına neden olabilirler. Bu fırtınalar, uydulara zarar verebilir ve hatta iletişim sistemlerini kesintiye uğratabilir.

BEKLENENDEN ÖNCE YAŞANACAK

Yeni bir araştırma, Güneş maksimumunun, beklenenenden daha erken bir şekilde  2024’ün başlarında yaşanacağını gösterdi. Bu tahmin, NASA’nın 2025 sonları için öngördüğü tahminle farklılık gösteriyor.

Hintli bir araştırma ekibi, IISER Kolkata Uzay Bilimleri Mükemmeliyet Merkezi’nden fizikçi Dr. Dibyendu Nandi liderliğinde, bu yeni tahmini ortaya attı.

Dr. Nandi, Güneş fırtınalarının şiddetini ve etkilerini önceden tahmin etmenin zor olduğunu belirtirken, önümüzdeki yıl hakkında daha fazla bilgi edinmenin önemli olduğunu vurguladı.Bu fırtınaların uyduların yörüngesini etkileyebileceğini, iletişim ağlarını ve interneti haftalarca kesintiye uğratabileceğini ve jeomanyetik alanda güçlü bozulmalara yol açabileceğini söyledi.

Ayrıca, bu fırtınalar yüksek enlem bölgelerindeki elektrik şebekelerini etkileyebilirken aynı zamanda görsel olarak etkileyici auroralar oluşturabilir. 

GÜNEŞ DÖNGÜSÜ NASIL OLUŞUYOR?

Bu döngü, yaklaşık her 11 yılda bir, Güneş’in manyetik alanının tamamen değiştiği ve kuzey ile güney kutuplarının yer değiştirdiği bir periyodu içerir.

Güneş döngüsü, Güneş yüzeyindeki aktiviteyi etkiler; bunların arasında Güneş lekeleri de bulunur, ki bunlar Güneş’in manyetik alanlarından kaynaklanır.

Güneş döngüsünü izlemek için bilim insanları genellikle Güneş lekelerini ve bunların ne zaman ortaya çıktığını, çoğunlukla uydular kullanarak takip ederler.

Güneş döngüsünün başlangıcı, en az Güneş lekesine sahip olduğu ve ‘solar minimum’ olarak adlandırılan bir 11 yıllık periyodun başlangıcını işaret eder. Ancak zamanla Güneş lekelerinin sayısı artar ve döngünün ortasında, Güneş maksimumu olarak adlandırılan noktada, Güneş en fazla Güneş lekesine sahiptir.

Bilim insanları, Güneş maksimumunun ne zaman gerçekleşeceğine dair tahminlerde bulunmak için yaklaşık 100 yıl önce İsviçreli astronom Max Waldmeier tarafından toplanan verilere güvenirler. Waldmeier’in keşfettiği “Waldmeier etkisi” olarak bilinen ilişki, Güneş lekesi döngüsünün gücünü tahmin etmek için kullanılır.

Hintli araştırmacılar, dünya genelindeki Güneş gözlemevlerinden elde ettikleri uzun vadeli verileri kullanarak yeni bir ilişki buldular. Bu ilişki, Güneş’in dipol manyetik alanındaki azalma oranının, Güneş lekesi döngüsünün yükselme oranıyla ilişkili olduğunu gösteriyor.

Dr. Nandi, bu ilişkiyi “Güneş’in dipol alanı, Güneş lekesi döngüsüyle ters fazda ağdalanır ve azalır” diyerek açıkladı. Yeni bulgularını kullanarak bilim insanları, mevcut döngünün Güneş maksimumunun tam olarak ne zaman zirve yapacağını tahmin etmeye çalıştılar ve bunu 2024’ün başları olarak öne sürdüler.